ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΓΙΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΗ ΑΣΤΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ

"Μπορεί ο Στρατηγικός Σχεδιασμός να αποτελέσει εργαλείο αποτελεσματικής Αστικής Διαχείρισης;" και αν ναι, κάτω από ποιες προϋποθέσεις;

Το σύστημα διαχείρισης στο περιβάλλον των πόλεων, αφορά

στη διαχείριση όλων των φάσεων αστικής ανάπτυξης, από τον προσδιορισμό του οράματος

και των στόχων, έως τον σχεδιασμό και την εφαρμογή των πλάνων ανάπτυξης (οικονομική

ανάπτυξη, διαχείριση γης, υποδομές και δίκτυα, υγεία, στέγαση, ανεργία και απασχόληση

κ.ά.) (Steinberg, 1996), αλλά και των επιδράσεων τους στο αστικό περιβάλλον. Πιο συγκε-

κριμένα, οι πρακτικές σχεδιασμού, οι διαδικασίες λήψης απόφασης, οι μέθοδοι εφαρμογής

και τα μέσα ελέγχου των πολιτικών ανάπτυξης, αποτελούν εργαλεία ενός αποτελεσματικού

συστήματος αστικής διαχείρισης (EU-Working Group on Sustainable Urban Management,

2004). Τέλος, έργο της Αστικής Διαχείρισης, όπως έδειξαν και οι εργασίες των van der

Berg και van Winden (2002: 52-128) σε ευρωπαϊκές πόλεις, είναι να αναδείξει τις δυνα-

τότητες και ευκαιρίες που ανιχνεύει ο στρατηγικός σχεδιασμός, και να τις αποδώσει κατά

τρόπο αποτελεσματικό στον τοπικό πληθυσμό (επιχειρήσεις, κάτοικοι).

Μπορούμε να υποστηρίζουμε ότι ο Στρατηγικός Σχεδιασμός αποτελεί εργαλείο αποτελεσματικής Αστικής Διαχείρισης; Θα υποστηρίξουμε ναι, με την εξής προϋπόθεση:  

την ικανότητα των όσων ασκούν αστική διαχείριση, να χρησιμοποιούν τον
στρατηγικό σχεδιασμό κατά τρόπο τέτοιο, ώστε η διαχείριση που ασκούν να
είναι και η πλέον αποδοτική τόσο για την ανάπτυξη της πόλης, όσο και των
ομάδων που δραστηριοποιούνται στο εσωτερικό της.

Σύμφωνα με αυτήν την προϋπόθεση, θα πρέπει να αναφερθούν τα παρακάτω:

Το περιβάλλον (εσωτερικό και εξωτερικό) της κάθε πόλης χαρακτηρίζεται από πολυπλο-

κότητα και ιδιαιτερότητα, που πρέπει να ληφθούν ιδιαίτερα υπόψη στη χρήση του στρα-

τηγικού σχεδιασμού για την αστική διαχείριση. Κατάλληλη μεθοδολογία γι’ αυτό φαίνεται

ότι είναι αυτή που αναπτύχθηκε την τελευταία δεκαετία γύρω από την έννοια του benchmarking

και της εφαρμογής του στο περιβάλλον των πόλεων (Boxwell, 1995. Luque και

Munoz, 2003, 2005). Χαρακτηριστικά οι Luque και Munoz (2003). Οι προσεγγίσεις αυτές

ορίζουν το benchmarking ως "ένα σύστημα κοινωνικο-οικονομικών δεικτών, το οποίο

αποτελεί το πάνελ ελέγχου, της διαγνωστικής φάσης, της συνολικής διαδικασίας στρατη-

γικού σχεδιασμού και το οποίο συμβάλει στην επίτευξη υψηλών επιπέδων ποιότητας των

υπηρεσιών και της αστικής διαχείρισης των πόλεων" . Κύριος στόχος αποτελεί η συνεχής

βελτίωση του περιβάλλοντος των πόλεων, μέσα από μια συνεχή διαδικασία προσδιορισμού,

μάθησης και εφαρμογής των περισσότερο αποτελεσματικών πρακτικών και πολιτικών σε

σχέση με άλλες πόλεις (Σχήμα 5).

Σύμφωνα με τον Boxwell (1995: 2), το benchmarking, αποτελεί την σύνδεση ανάμεσα

στον σχεδιασμό και την εφαρμογή-εκτέλεση. Έτσι στα πλαίσια του στρατηγικού σχεδι-

ασμού στο αστικό περιβάλλον, οι λαμβάνοντες τις αποφάσεις θα έχουν τη δυνατότητα

ελέγχου της αποδοτικότητας εφαρμογής των πολιτικών για την αστική ανάπτυξη, βελτιώ-

νοντας τις μεταξύ τους συνεργασίες και να προωθώντας καλύτερες αποφάσεις σε θέματα

όπως οι χρήσεις γης και πόρων (Snyder, 2001). Στην ουσία, μπορούμε να υποστηρίζουμε,

ότι το benchmarking, αποτελεί μια νέα διαδικασία στο σύνολο του στρατηγικού σχεδια-

σμού, που παρέχει όμως τη δυνατότητα, η σύνδεση του στρατηγικού σχεδιασμού με την

αστική διαχείριση να είναι περισσότερο ισχυρή και η συνεισφορά του στρατηγικού σχεδι-

ασμού στην αστική διαχείριση περισσότερο αποτελεσματική.

Για την ίδια προϋπόθεση, ένα δεύτερο πολύ σημαντικό στοιχείο είναι η δομή/

σύνθεση και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των ομάδων που ασκούν διαχείριση στο αστικό

περιβάλλον (π.χ. ποιοτικά και ποσοτικά χαρακτηριστικά του ανθρώπινου δυναμικού, το

μορφωτικό επίπεδο των στελεχών των τοπικών αυτοδιοικήσεων, ή η εμπειρία τους σε ζητή-

ματα στρατηγικού σχεδιασμού (Aucoin και Bakvis, 2003. Cheshire και Magrini, 1999).

Σχήμα . Τα βασικά στάδια ανάπτυξης του benchmarking στο περιβάλλον των πόλεων

Συμπερασματικά μπορούμε να πούμε, ότι ο Στρατηγικός Σχεδιασμός είναι δυνατόν

να συμβάλει στην άσκηση μιας αποτελεσματικής Αστικής Διαχείρισης (Μεταξάς & Λαλένης, 2006). Θα πρέπει όμως ναληφθεί υπόψη ότι τόσο το περιβάλλον και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της κάθε πόλης, όσο και αντίστοιχες ιδιαιτερότητες των ομάδων που διαχειρίζονται πολιτικές ανάπτυξης

και αποφάσεις στο περιβάλλον των πόλεων, μπορούν να ενισχύσουν ή να αλλοιώσουν την

σύνδεση του Στρατηγικού Σχεδιασμού με την Αστική Διαχείριση.